A….jak Autyzm

Wiele osób słysząc wyznanie matki „moje dziecko ma autyzm” wyobraża sobie owo dziecko jako upośledzoną, niemówiącą, a czasem nawet agresywną osobę i po części można by się z tym zgodzić. Tymczasem przekrój osób dotkniętych autyzmem jest tak szeroki, że wśród nich znajdziemy także ludzi sukcesu, czy wielkich naukowców. Obecnie w trudnej diagnostyce autyzmu odchodzi się od nadawania pacjentom ostrych kategorii diagnostycznych typu autyzm dziecięcy, zespół Asperger, czy autyzm atypowy. O autyzmie myśli się w kategoriach wymiaru, w którym cechy autystyczne mają różne przejawy i nasilenie. Ten wymiar określany jest zaburzeniami ze spektrum autyzmu.

            Osoby dotknięte zaburzeniami ze spektrum autyzmu, inaczej nuroróżnorodne, jak sama nazwa wskazuje, cechuje różny od tzw. normatywnego („normalnego”) układ nerwowy. To właśnie przez nienormatywny układ nerwowy osoby te inaczej odbierają i przetwarzają bodźce. Począwszy od nadwrażliwości lub nieodczucia w zakresie odbierania bodźców sensorycznych taki jak np. hałas, dotyk, do odmiennego rozumienia sygnałów komunikacji niewerbalnej np. gestów, czy mimiki twarzy. Niestandardowo funkcjonujące mózgi osób ze spektrum autyzmu mają trudność w rozumieniu zachowania innych ludzi, często trudno jest im zrozumieć jak inne osoby się czują i co mają na myśli, co niewątpliwie wpływa na ich skuteczność w nawiązywaniu przyjaźni i innych relacji społecznych. Część tych osób nie mówi, ale można się z nimi porozumieć używając np. obrazków. Osoby, które mówią, wysławiają się w sposób, który może wydawać się nietypowy lub usztywniony. Można w ich wypowiedziach usłyszeć liczne powtórzenia. Poza tym osoby ze spektrum autyzmu w ogóle lubią rutynę i powtarzalne rytuały. Ich przerwanie może wiązać się dla nich z silną frustracją i niepokojem.

            Jak się na chwilkę przyjrzymy tzw. przeciętnemu człowiekowi, to zobaczymy, że on też się denerwuje, gdy doświadcza silnego hałasu, nie może się wypowiedzieć, nie rozumie innych, czy gdy nic nie układa się zgodnie z jego planem. Różnica polega m.in. na skali nasilenia tych doświadczeń, możliwości ich łatwej modyfikacji w różnych sytuacjach i źródła takiego funkcjonowania.

            2 kwietnia z  inicjatywy Kataru w osobie Jej Wysokości Mozy, małżonki emira Hamada ibn Chalifa Al Saniego został ogłoszony przez ONZ Światowym Dniem Świadomości Autyzmu. Głównym celem tej inicjatywy jest podnoszenie świadomości społecznej na temat autyzmu. Poza tym z założenia ma to przyczynić się do zwiększenia potencjału zaspokajania szczególnych potrzeb osób z autyzmem, umożliwienia rozwijania indywidualnych talentów oraz poprawę dostępu do usług opiekuńczych i pomocowych dla społeczności osób z autyzmem.

            Jeżeli w Europie 1 na 100 dzieci otrzymuje diagnozę autyzmu, to oznacza, że osoby ze spektrum autyzmu są wśród nas. Pamiętać należy, że zaburzenia te nie dotyczą tylko dzieci. Z autyzmu się nie wyrasta. Autystyczne osoby są nie tylko naszymi sąsiadami, ale także współpracownikami. Wiele z tych osób może prowadzić aktywne i satysfakcjonujące życie rodzinne i zawodowe. Pod warunkiem, że za swoją inność nie będą izolowane, dyskryminowane, czy nadużywane. Właśnie ta inność w wielu przypadkach stanowi potencjał, który odpowiednio wykorzystany może przyczynić się do sukcesu samego autysty, jego zespołu a nawet całej firmy, tak jak to się stało w przypadku wielu wielkich korporacji z doliny krzemowej.

Oprac. M. G-K.